طراحی مرکز چند عملکردی محله اسلام آباد زنجان با رویکرد توسعه پایدار

اسکان غیررسمی یکی از پیامدهای مهاجرت روستاییان به شهرهاست که از دوره قبل از انقلاب آغاز شده و پس از آن شدت یافته است؛ به نوعی می¬توان گفت پدیده¬ی شکل گرفته حاصل دموکراسی به وجود آمده دوران مذکور و در پاسخ به نیازهای جوامع مردمی طی زمانی کوتاه و به صورت کاملا خودجوش در اکثر مناطق حاشیه¬ی شهرها می باشد. محله¬ی اسلام¬آباد زنجان نیز یکی از اینگونه محلات به شمار می رود که در همین شرایط، در منطقه¬ی شمال غربی شهر زنجان شکل گرفته است. این محله در حال حاضر با گسترش مرزهای شهری، به یکی از مناطق میانی شهرتبدیل گشته است که برای حفظ و ادامه¬ی حیات خود ملزم به رعایت قوانین و مقررات شهرداری و هم چنین تطبیق نوع زندگی ساکنان آن با معیارهای زندگی شهری می¬باشد. هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به توسعه پایدار در محله اسلام آباد زنجان است. با در نظر داشتن این نکته که اعمال هر گونه تغییر در چنین جوامعی، بدون توجه به بستر موجود و ویژگی های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و ... آن محله، غیر ممکن می¬نماید؛ در این پژوهش، توجه به پتانسیل های بالقوه¬ی محله اسلام آباد و خصوصا خیابان شهید مدنی که در چند سال گذشته با مشارکت مردمی و به مرور زمان شکل گرفته است، برای کمک به ارتقا کیفیت زندگی و افزایش تعاملات اجتماعی و بهبود وضعیت اقتصادی محله، امری ضروری است. خیابان شهید مدنی در حال حاضر به محور تجاری مهمی در عرضه¬¬ی لوازم خانگی تبدیل شده است، و این امر تا به حدی پیش رفته است که نه تنها در محدوده¬ی محله عملکرد دارد، بلکه کارکردی فرامنطقه¬ای نیز پیدا کرده است؛ این مساله نمود بارز توسعه ¬درونزا می¬باشد. بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی راهبردهای مداخله در چنین بافت هایی، می توان دریافت که راهکار بهینه¬ برای بهبود وضعیت زندگی در این محله، توانمندسازی اجتماعات محلی می¬باشد. آنچه در این روش برخورد حائز اهمیت است، در نظر گرفتن ساکنان به عنوان محور اصلی فرآیند و توجه به خواست¬ها و نیازهای آنان در سطح محله و خصوصا نیازهای اجتماعی آنان است. در نهایت با حمایت نهادهای دولتی و در نظر گرفتن تسهیلات مناسب در جهت ارتقای ظرفیت اجتماعی ساکنین می توان با سرعت بیشتری به این مهم دست یافت. در ادامه، با توجه به این که هدف نگارنده، ارائه راهکاری در راستای تحقق توسعه پایدار در محله، کمک به جذب فعالان اقتصادی و تقویت بعد اجتماعی ساکنان آن است؛ با طراحی مجموعه¬ای چندعملکردی در یکی از نقاط شاخص محله و اختلاط کاربری¬های مورد نیاز مانند فضاهای تجاری، خدماتی، فرهنگی،آموزشی و مسکونی به عنوان یکی از اقدامات اساسی در طراحی مدنظر گرفته است تا بتوان به یکپارچه شدن اهداف مورد نظر دست یافت.